A Magyar utca egykor igazi, bár kissé kétes világhírnek örvendett – a rossz nyelvek szerint megfordult itt a századforduló teljes elitje, arisztokraták, bankárok, sőt, még az ide látogató külföldi hercegek és uralkodók is. De mi vonzotta őket ebbe a látszatra nem túl elegáns utcába?
Read more »
Egykor a főúri luxus szimbóluma volt a belvárosi palota és a magas falakkal övezett kert, amely ma múzeum és a környék legszebb zöld oázisa. Gazdag történelme mellett ezernyi apró érdekességet rejt, mint a város egyik legidősebb eperfája, egy óriásnyúl, és a Beetz-féle „zöld villamos”.
Miért nem maradt semmi az egykori, barokk és klasszicista kori Pestből? A városfejlesztéssel járó átalakulások csak az egyik ok, a másik egy olyan természeti katasztrófa, amire ma is emléktáblák tucatjai emlékeztetik a járókelőket.
Ha fal van, kapuknak is kell rajta lennie. De merre is nyílott a közeli országutak összefutásában kialakult városkapu?
A síkságon fekvő Pestnek a Dunán kívül nem nagyon volt természetes védelmi vonala, így elég hamar elkezdték fallal, vizesárokkal megerősíteni a települést. Bár a 15. századi védműveket nagyrészt elbontották vagy elpusztultak, néhány nyomát a mai napig felfedezhetjük házak tűzfalába építve, vagy belsőudvarokon.
Elhagyva az egykori külterületeket elindulunk a Belváros szíve felé, amiről nem túl hízelgően írtak a 19. század vége felé. Ma ugyan kihagyhatatlan látványosság a Váci utca, de milyen is volt 130 évvel ezelőtt?
Magunk mögött hagyva a századforduló ipari hajtását megérkezünk a régi pesti Belváros szélére, és a ma már kissé rejtélyes hangzású Fővám térre. Pedig a névadó épület a mai napig itt áll, de vajon melyik ez? És mi az itt álló Szabadság híd, és a szomszédos Erzsébet híd „felelőssége” abban, hogy a történelmi Belváros jelentős része nyomtalanul eltűnt?
„Bálnák, ki a partra..." Avagy hogyan került ide ez a tengeri óriás emlős a Duna partjára, és mi is volt eredetileg? Az egyik legszebb pesti naplemente-néző spot izgalmas háttértörténete.
Hogy nézhetett ki a külvárosi Duna-parti szakasz, amikor még az Osztrák-Magyar Monarchia egyik legfontosabb folyami kereskedelmi gócpontja állt itt az Elevátor-házzal? Hova tűnt mindez, hogy átadja a helyét india első miniszterelnökéről elnevezett, Belváros felé vezető sétánynak?
A Duna budapesti szakaszának jó része lebetonozva, jelentős forgalmat bonyolítva kevéssé alkalmas a fővárosiak kikapcsolódására. Alig néhány kilométerre a város centrumától viszont találunk egy kevéssé ismert Duna-parti erdőt, amely öreg fáival és állatvilágával maga a nyugalom szigete.
Törley József korszerű gyára mellé historizáló stílusban építtetett kastélyt a századfordulón, melyet elképesztő luxussal rendezett be. Ma egy kutatóintézet működik az épületben – így sajnos emiatt nem látogatható.
Talán soha nem derül ki, hogy miért építtetett egy kiemelkedően gazdag házaspár hölgy tagjának édesapja a pár közös kastélyától néhány lépésre másik kastélyt a lányának. A két épületet ráadásul magas fallal választották el egymástól, és valójában egyiket sem használták, mert együtt laktak városi palotájukban.
Egy nagyvállalkozó, aki a feltételezések szerint egyik üzlete részeként megnősül, és egy vallásos, jótékonykodó hölgy történetét őrzi ez az épület. A házaspár évtizedeket élt le együtt a legnagyobb egyetértésben. Együtt nyugodtak a gyönyörű mauzóleumban is egészen addig, amíg sírfosztogatók nem tették tönkre a helyet.
A csepeli gyár megalapítása óta folyamatos probléma volt Csepelen, hogy hol szállásolják el az ott dolgozó munkásokat. Ez az évek során csak fokozódott. Az 1950-es években azonban az ország munkásságának jelentős részét tömörítő Csepel munkásotthon építésével enyhítette a helyzetet.
Csepel egyik legszebb része a 2006-2016 között megújult Szent Imre tér, amely sétáló- és pihenőövezetként szolgálja az itt lakókat. Érdekessége még, hogy Budapest egyik legrégebbi szobra és egy modern szökőkút különböző korok szimbólumaként fogja harmonikus egységbe a területet.
A Tanácsköztársaság százharminchárom napja nyomot hagyott Csepelen. Ez az időszak hatalmas lökést adott a Csepeli Munkásotthon épületének befejezéséhez, amely valóságos győzelem volt az itt élők számára. Ez a kívülről meglehetősen retró hangulatú épület gyönyörű, szecessziós színháztermet rejt, melynek falait Maróti Géza munkái díszítik.
A Csepel Művek ikonikus, éjszaka vörösen izzó neonja a 20. század Magyarországának egyik legzseniálisabb vállalkozójára emlékeztet: Weiss Manfréd alakja örökre összefonódott Csepellel, ahol annak idején elképesztő kreativitással újította meg gyárát, akárhányszor a viharos történelmi fordulatok megkívánták.
Az Ady Endre út és Hungária út sarkán álló Kispesti Rendőrkapitányság épületére tekinthetünk a Wekerletelep keleti kapujaként is. Munkálatai 1912-re fejeződtek be, tervezői Schoditsch Lajos és Éberling Béla voltak.
A Wekerletelep ma kedvelt lakóhely, de több mint ezer évvel ezelőtt, a honfoglalást megelőzően is lakott volt. A „Régen templom állt e helyen, romjaiból való e kő.” emléktábla pedig egy középkori szakrális helyszínre utal.
Szecessziós népi építészetünk egyik gyöngyszeme a Zrumeczky Dezső által tervezett kapu, mely a Wekerletelep egyik szimbóluma. Aki ezen belép, egy kellemes kertvárosba csöppenve könnyen maga mögött hagyhatja a nyüzsgő fővárosi forgatagot.
Már dúdolod is a főcímdalt… A hely sokaknak ismerős lehet, hiszen a Barátok közt népszerű magyar tévésorozat külső jeleneteit a Wekerletelep utcáin és terein forgatták. A főcímben látható, 1914-ben épült impozáns ház a Kós Károly tér egyik jellegzetes épülete, ahol a főszereplők mindennapjaikat élték.
A templomok magas tornyukkal remek tájékozódási pontok, kiállásukkal büszkén hirdetik Isten dicsőségét. Ez a templom nem ilyen. Magas lakótelepi házak takarásában bújik meg, a régi MÁV-teleptől elválasztja az M3-as autóút. Plébániája is szokatlan helyen, egy tízemeletes ház két lakásában van.
A MÁV-telep utcanevei sokszor beszédesek. A térképet nézegetve itt találjuk a Mozdony, Kazán, a Vasutaskert utcákat. A Mentő utca ellenben nem fantázianév: a rákospalotai mentőpontról kapta a nevét, mely 2012-ben az Észak-pesti Kórházba költözött.
A MÁV-telep központi helyén, enyhe magaslaton áll a sárga, jellegzetes zsalugáteres, fehér betonkerítéses, U-alakú épület. Ez a Tisztviselőház. A többi „mézeskalácsháztól” méreteiben is eltérő tömb a magas beosztású vasutasok lakhelyéül szolgált.